Hapis Cezası İnfazının Ertelenmesi

Ceza davasında bir şekilde sanık olarak yargılandınız ve hapis cezasına mahkum oldunuz. Kararı doğru bulmayarak karara karşı itiraz ettiniz ve kanun yoluna başvurdunuz. Netice itibariyle itirazınızı inceleyen mahkeme de sizi haksız buldu ve itirazınızı reddetti. Ya da verilen karara karşı hiç itiraz yoluna başvurmadığınız için itiraz süresi geçtikten sonra karar kesinleşti. Peki şimdi ne olacak? Hapis cezası nedeniyle hemen hapse mi gireceksiniz? Bunu en azından bir süre erteleme imkanı yok mu? Bu yazımızda bu sorunun cevabını vereceğiz?

Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi Ne Anlama Gelir?

Hapis cezasının infaz edilebilmesi için bir kere öncelikle almış olduğunuz mahkumiyet hükmünün kesinleşmiş olması gerekmektedir. Peki hükmün kesinleşmesi nedir? Hükmün kesinleşmesi; hükme karşı yasal itiraz süresinin itiraz etmeksizin sona ermesi veya hükme yasal süresinde itiraz edilmesine karşın incelemeyi yapan üst mahkemece  itirazın reddedilmesi ve başkaca bir itiraz yolunun da bulunmaması durumudur. Hüküm kesinleşmişse artık infaz aşamasına geçilir. Ancak bazı durumlarda koşulların sağlanması halinde hapis cezasının infazının ertelenebilmesi mümkün olabilmektedir. 

Hapis Cezasının İnfazı Hangi Durumlarda Ertelenebilir?

5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun‘un 16. ve 17. Maddeleri hapis cezasının ertelenmesini düzenlemektedir. Buna göre hapis cezasının infazının ertelenmesi 4 durumda mümkün olabilmektedir;

1-Hapis cezasının infazının hastalık nedeniyle ertelenmesi,

2-Gebelik (hamilelik) nedeniyle infazın ertelenmesi,

3-Ağır hastalık veya engellilik nedeniyle infazın ertelenmesi,

4-Hükümlünün istemiyle infazın ertelenmesi,

1-Hapis Cezasının İnfazının Hastalık Nedeniyle Ertelenmesi

Hapis cezasının infazı hastalık durumunda ertelenebilmektedir. 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 16. Maddesi akıl hastalığı, diğer hastalıklar, gebelik, ağır hastalık ve engellilik nedeniyle yaşamını tek başına idame ettiremeyenlerin belirli koşulların varlığı halinde aldıkları hapis cezalarının infazının ertelenebileceğini düzenlemektedir. Bu nedenler aşağıda tek tek ayrıntılı olarak açıklanmıştır.   

a- Akıl Hastalığı Nedeniyle Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi

Akıl hastalığına tutulan hükümlünün cezasının infazı geriye bırakılır ve hükümlü, iyileşinceye kadar Türk Ceza Kanununun 57’inci maddesinde belirtilen sağlık kurumunda koruma ve tedavi altına alınır. Sağlık kurumunda geçen süreler cezaevinde geçmiş sayılır. (5275 Sayılı Kanun 16/1 Maddesi)

b-Akıl Hastalığı Dışındaki Diğer Hastalıklar Nedeniyle Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi

Akıl hastalığı dışında kalan diğer hastalıklarda cezanın infazına, resmi sağlık kuruluşlarının mahkumlara ayrılan bölümlerinde devam olunur. Ancak bu durumda dahi hapis cezasının infazı, mahkumun hayatı için kesin bir tehlike teşkil ediyorsa mahkumun cezasının infazı iyileşinceye kadar geri bırakılır.(5275 Sayılı Kanun 16/2 Maddesi)

c-Hastalık Nedeniyle Hapis Cezasının Ertelenmesi Kararı Nasıl Verilir?

Yukarıdaki fıkralarda belirtilen geri bırakma kararı, Adli Tıp Kurumunca düzenlenen ya da Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adli Tıp Kurumunca onaylanan rapor üzerine, infazın yapıldığı yer Cumhuriyet Başsavcılığınca verilir. Geri bırakma kararı, mahkumun tabi olacağı yükümlülükler belirtilmek suretiyle kendisine ve yasal temsilcisine tebliğ edilir. Mahkumun geri bırakma süresi içinde bulunacağı yer, kendisi veya yasal temsilcisi tarafından ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir. Mahkumun sağlık durumu, geri bırakma kararını veren Cumhuriyet Başsavcılığınca veya onun istemi üzerine, bulunduğu veya tedavisinin yapıldığı yer Cumhuriyet Başsavcılığınca, sağlık raporunda belirtilen sürelere,  bir  süre  bulunmadığı  takdirde  birer yıllık dönemlere  göre bu fıkrada yazılı usule uygun  olarak  incelettirilir.  İnceleme  sonuçlarına  göre  geri  bırakma kararını veren Cumhuriyet Başsavcılığınca, geri bırakmanın devam edip etmeyeceğine karar verilir. Geri bırakma kararını veren Cumhuriyet Başsavcılığının istemi üzerine, mahkumun izlenmesine yönelik tedbirler, bildirimin yapıldığı yerde bulunan kolluk makam ve memurlarınca yerine getirilir. Bu fıkrada yazılı yükümlülüklere aykırı hareket edilmesi halinde geri bırakma kararı, kararı veren Cumhuriyet Başsavcılığınca kaldırılır. Bu karara karşı infaz hakimliğine başvurulabilir. (5275 Sayılı Kanun 16/3 Maddesi)

2-Gebelik Nedeniyle Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi

Hapis cezasının infazı, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında geri bırakılır. Çocuk ölmüş veya anasından başka birine verilmiş olursa, doğumdan itibaren iki ay geçince ceza infaz olunur. (5275 Sayılı Kanun 16/4 Maddesi)

Kapalı ceza infaz kurumuna girdikten sonra gebe kalanlardan koşullu salıverilmesine altı yıldan fazla süre kalanlar ile eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli sayılanlar hakkında dördüncü fıkra hükümleri uygulanmaz. Bu kişilerin cezasının dördüncü fıkrada öngörülen kısmı, ceza infaz kurumlarında kendileri için düzenlenen uygun yerlerde infaz olunur.(5275 Sayılı Kanun 16/5 Maddesi)

3-Ağır Hastalık yada Engellilik Nedeniyle Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi

Maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idaame ettiremeyen ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen mahkumun cezasının infazı üçüncü fıkrada belirlenen usule göre iyileşinceye kadar geri bırakılabilir. (5275 Sayılı Kanun 16/6 Maddesi)

4-Hükümlünün İstemiyle İnfazın Ertelenmesi

Hastalık veya gebelik dışında; henüz cezanın infazına başlanmadan önce herhangi bir gerekçe aranmaksızın kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün istemi üzerine, Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilir.(5275 Sayılı Kanun 17/1 Maddesi) 

Buna göre hükümlünün istemiyle hapis cezasının ertelenebilmesi için,

1-Kasten işlenen suçlarda 3 yıldan fazla ceza almamış olmak,

2-Taksirle işlenen suçlarda 5 yıldan daha fazla ceza almamış olmak,

3- İnfaz savcılığına çağrı üzerine gelmiş olmak (yakalama ile gelen hükümlüler ertelemeden faydalanamaz) gerekmektedir.

a-Hapis Cezasının İnfazı Ne Kadar Süreyle Ertelenebilir?

Erteleme, her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez uygulanabilir.

b-Tekrar Suç İşlersem İnfaz Ertelemesi Kaldırılır Mı? 

Erteleme süresi içinde, hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması halinde, erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz olunur.

c-Cezanın İnfazına Başlandıktan Sonra İnfaz Erteleme Talep Edebilir Miyim?

Birinci fıkrada belirtilen hapis cezalarının infazına başlanmış olsa bile, hükümlünün yüksek öğrenimini bitirebilmesi, ana, baba, eş veya çocuklarının ölümü veya bu kişilerin sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesinin veya tarım topraklarının işlenebilmesinin imkansız hale gelmesi veya hükümlünün eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları ya da hükümlünün hastalığının sürekli bir tedaviyi gerektirmesi gibi zorunlu ve çok ivedi hallerde, Cumhuriyet Başsavcılığınca bir yılı geçmeyen sürelerle hapis cezasının infazına ara verilebilir. Ancak bu ara verme iki defadan fazla olamaz. Erteleme isteminin kabulü, güvence gösterilmesine veya diğer bir şarta bağlanabilir.(5275 Sayılı Kanun 17/4 Maddesi)

d-İnfazın Hükümlünün İstemiyle Ertelenmesi Kimler Hakkında Uygulanmaz?

Hapis Cezasının İnfazının Hükümlünün istemiyle Ertelenmesine ilişkin 17. madde hükümleri;

a) Terör suçları, örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkum olanlar,

b) Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmasına karar verilenler,

c) Disiplin veya tazyik hapsine mahkum olanlar,

hakkında uygulanmaz.(5275 Sayılı Kanun 17/6 Maddesi)

Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi hükümlerinden faydalanmak isteyen hükümlü veya yakınlarının konunun uzmanı bir avukattan hukuki destek almalarında fayda bulunmaktadır. Zira bu başvurular yapılırken değişmiş olan güncel mevzuat vs. diğer tüm koşulların uzman bir avukat tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.

Yazar: Av. Yasin Furkan Celep